Wiatraki ponad podziałami. Postrzeganie lądowej energetyki wiatrowej
W obliczu toczącej się debaty publicznej wokół nowej ustawy regulującej zasady lokowania farm wiatrowych w Polsce, More in Common sprawdziło, co Polki i Polacy myślą o energii wiatrowej oraz jak patrzą na przyszłość energetyki w kraju.
Badania przeprowadzone przez More in Common Polska wskazują na wysoki poziom społecznej akceptacji dla rozwoju lądowej energetyki wiatrowej. Dotyczy to zarówno poparcia na poziomie ogólnokrajowym, jak i akceptacji lokalnych inwestycji w pobliżu miejsca zamieszkania.
Temat postrzegania zmian klimatu oraz polityki klimatycznej w debacie publicznej w Polsce bywa często przedstawiany w sposób polaryzujący, dzieląc społeczeństwo na zwolenników i przeciwników działań na rzecz klimatu oraz podkreślając istniejące podziały polityczne i ideowe. Z tego względu, w More in Common Polska od kilku lat monitorujemy postawy społeczne wobec klimatu, transformacji energetycznej i bezpieczeństwa energetycznego.
Kolejne nasze badania jednoznacznie pokazują, że narracja o głębokiej polaryzacji społecznej w tej kwestii jest niezgodna z rzeczywistością. Szerzej ten temat podjęliśmy w raporcie „Polityka klimatyczna z ludzką twarzą”. Wbrew częstym doniesieniom medialnym, obawy dotyczące skutków zmian klimatu i ich konsekwencji oraz przekonanie o potrzebie pilnych działań przebiegają w Polsce ponad podziałami politycznymi.
Od trzech lat regularnie monitorujemy istotność różnych tematów dla Polski. Bezpieczeństwo energetyczne pozostaje jednym z pięciu, a często nawet trzech, najważniejszych priorytetów dla naszego kraju. W opinii społecznej bezpieczeństwo to jest ściśle związane z rozwojem odnawialnych źródeł energii, które konsekwentnie postrzegane są jako energia przyszłości.
Poparcie dla rozwoju energetyki wiatrowej
Najnowsze wyniki naszych badań pokazują, że 64% badanych popiera rozwój lądowych farm wiatrowych w Polsce, natomiast 24% jest przeciwnego zdania, a 12% nie ma na ten temat zdania. Najwyższe poparcie deklarują zwolennicy ugrupowań tworzących obecną koalicję rządzącą oraz partii Razem. Wśród wyborców partii prawicowych również przeważa poparcie dla rozwoju energetyki wiatrowej, przy czym jedyną grupą wyróżniającą się niższym poziomem akceptacji są sympatycy Konfederacji Korony Polskiej.
Większość badanych pozytywnie odnosi się do możliwości budowy farm wiatrowych w okolicy własnego miejsca zamieszkania. Dotyczy to także mieszkańców wsi i małych miast, którzy zamieszkują tereny potencjalnie najbardziej narażone na oddziaływanie takich inwestycji, co przeczy tezie o silnym konflikcie między środowiskami miejskimi i wiejskimi w tej kwestii. Obawy wobec sąsiedztwa farm deklaruje mniej niż jedna trzecia Polek i Polaków.
67% badanych wyraża poparcie dla regulacji prawnych nakładających na operatorów farm wiatrowych obowiązek dzielenia się częścią zysków z lokalnymi społecznościami. Przeciwnego zdania jest 17% respondentów. Te dane pokazują, że badani oczekują sprawiedliwego podejścia do transformacji energetycznej i podziału korzyści, które z niej płyną. Uważają, że wsparcie finansowe dla osób mieszkających najbliżej wiatraków jest właściwym rozwiązaniem, które adresuje potencjalne trudności.
Transformacja energetyczna ponad podziałami
Istotnym tłem dla dyskusji o przyszłości energetyki wiatrowej na lądzie są opinie Polek i Polaków na temat przyszłości polskiej transformacji energetycznej i kształtu miksu energetycznego w perspektywie 20 lat. 59% respondentów wskazuje odnawialne źródła energii jako preferowaną bazę systemu energetycznego, a 49% stawia na energetykę jądrową. Paliwa kopalne, takie jak węgiel czy gaz, są wskazywane zdecydowanie rzadziej.
Wyniki te powinny być istotną wskazówką dla władz, w kontekście toczącej się debaty politycznej dotyczącej zasad lokalizacji farm wiatrowych i kształtu polskiej transformacji energetycznej. Poparcie dla rozwoju odnawialnych źródeł energii, w tym energetyki wiatrowej, wykracza poza podziały partyjne, czy demograficzne. Polki i Polacy dostrzegają w niej korzyści dla domowego budżetu, bezpieczeństwa energetycznego i klimatu.
Nota metodologiczna
Badanie na zlecenie More in Common Polska przeprowadzone metodami CATI/CAWI przez Opinię24 w dniach 6-13 sierpnia 2025, N = 1601.
Photo by Karsten Würth on Unsplash